Handwerkcafé op reis

Onder deze titel publiceert het Handwerkcafé artikelen en foto's van leden die een reis maakten waarbij handwerken en/of textiel aan bod kwam. Ben je met vakantie geweest en heb je een leuk winkeltje of een mooi museum ontdekt? Heb je mensen zien handwerken of heb je een expositie bezocht? Mail je ervaring, liefst met foto's en eventuele webadressen naar het Handwerkcafé: handwerkcafewaddinxveen@gmail.com

op de stoep van Bordal

ze haalt draden uit voor open naaiwerk

showroom Bordal 

close up in showroom Bordal

jurkje, prachtig! Maar wel 285,-- Euro

Die kleur past precies bij ons interieur (Bordal)

detail

De fabriek van Oliveiras

patronen in de fabriek van Oliveiras

zoveel rollen met patronen

patroon tekening

met dit apparaat worden de getekende patronen geprikt,
zodat het patroon op stof kan worden aangebracht

ontwerp

ontwerptekeningen

zorgvuldig strijken van, in dit geval, een slabbetje. Oliveiras

detail tafelkleed

draadjes kast

Doosjes Floche nr. 16

Madeira is een bestemming die het hart van borduursters sneller doet kloppen, want afgezien van het feit dat het een heel fijne vakantie bestemming is, met veel natuurschoon en een heerlijk klimaat, staat het Portugese eiland natuurlijk bekend om het borduurwerk.

De borduurkunst is waarschijnlijk meegekomen met de kolonisatie van Madeira door Portugal in de vroege 15e eeuw. In Portugal bestond al een sterke traditie wat borduren betreft. Borduurwerk was belangrijk als onderdeel van de uitzet, en werd tot de tweede helft van de 19e eeuw niet commercieel vervaardigd. Pas na de tussenkomst van de Engelse Elizabeth Phelps (1820-1893) werd het borduurwerk geëxporteerd, met name naar de Britse markt. Het borduurwerk veranderde daardoor van een creatieve uiting van de maakster tot iets dat naar wens van de klant werd vervaardigd: in eerste instantie dus naar de smaak van de Britse consument. Het borduurwerk werd door de export aan mode onderhevig, en er werd veel gemaakt in de stijl van het Engelse open naaiwerk, het zgn. Broderie Anglaise. Later werd met name het Richelieu borduurwerk erg populair. Wie vandaag op Madeira rondkijkt, ziet vooral heel veel van dit Richelieu werk, zowel uitgevoerd als witwerk, maar ook beige of bruin op crème stof, en zelfs gekleurd borduurwerk.

tegeltableau in Funchal

Eind 19e en begin 20e eeuw reisden agenten het hele eiland af om op afgelegen plekken linnen, bedrukt met patroon tekening, bij borduursters af te leveren,  en geborduurd werk weer op te halen. Het borduurwerk was vooral bestemd voor de export naar o.m. Engeland, Duitsland, de Verenigde Staten, maar ook naar Syrië, Australië, Canada, Frankrijk, Republiek Zuid-Afrika, Brazilië, België, Nederland. In 1952 bedroeg de uitvoer 259.165 kilo borduurwerk (bron: Madeira embroidery). Naast wijn was borduurwerk een belangrijke economische peiler van het eiland.

Wie interesse heeft in het borduurwerk van Madeira en de historie die er achter zit, raad ik het (in het Engels vertaalde) boek Madeira Embroidery van Alberto Vieira aan. ISBN 978-989-95450-0-7. Het is via de uitgever, borduurfabriek Bordal te bestellen.

In elk dorp, elke toeristenwinkel en vooral in de hoofdstad Funchal, is het mooie handwerk te koop. Het echte handwerk herken je aan het door de overheid uitgegeven holografische zegel. Handwerk dat niet aan de hoge kwalitietseisen voldoet wordt afgekeurd en draagt geen zegel.

In Funchal bevindt zich ook het museum IVBAM. Hoewel het museum maar drie kamers groot is, is het toch de moeite waard het een bezoek te brengen. Er is niet alleen een prachtige collectie oud borduurwerk te zien, maar ook wordt getoond hoe het hele productieproces in zijn werk gaat.
Dit proces kun je ook zelf bekijken, bij Oliveiras.

Doordat er professioneel geborduurd wordt, en elk paar handen dat borduren kan ook echt meewerkt (in het boek word melding gemaakt van 70.000 mensen werkzaam in de productie van borduurwerk), vind je op Madeira heel weinig handwerkwinkels. Bij toeval ontdekten we een winkeltje waar ze het Anchor floche verkochten dat we in de fabriek van Oliveiras  in de kast hadden zien liggen. Ook fijn linnen werd gevonden, dus het echte Madeira souvenir was zó aangeschaft! In elke kiosk koop je Portugese tijdschriften met Richelieu werk erin.. Toch voordeliger dan het adembenemende kleed van ruim 6.000 euro dat we in een etalage zagen..

souvenir van Madeira

geurzakje met hologram zegel